صنعت گردشگری و تاثیر آن بر توسعه ی پایدار شهری (که در ادامه مورد بررسی قرار خواهند گرفت) از جمله عواملی هستند که تاثیر مستقیم بسزایی بر برند یک شهر خواهند داشت و با گسترش آنها می توان امید به بهبود برند یک شهر داشت. یک شهر برای برند شدن لازم نیست که الزاما دارای شرایط فیزیکی و کالبدی خاصی باشد تا به یک برند قوی تبدیل شود. چه بسیار شهرهایی که با داشتن کمترین امکانات و حتی نا به سامان ترین شرایط جغرافیایی توانسته اند جایگاه خوبی در ذهن توریست ها پیدا کنند. حضور گردشگران به صورت مستمر در یک منطقه، از ابعاد گوناگونی باعث رونق و پیشرفت یک شهر می شود و از جمله مولفه هایی است که بر توسعه ی پایدار شهری تاثیر خواهد داشت. کشور ما با وجود ظرفیت های بالا از بعد جغرافیایی و کالبدی بی شک می تواند به یک قطب گردشگری تبدیل شود و حتی از منظر گردشگری به یک برند ویژه تبدیل شود.
مفهوم کلی توسعه ی پایدار از جمله مفاهیمی است که بحث های طولانی در رابطه با معنی آن وجود دارد. اما آنچه در تمامی نظرات به آن اشاره شده است "تداوم بخشیدن و تولید منابع و استفاده از آنها به گونه ای است که علاوه بر استفاده ی نسل فعلی، توان استفاده ی نسل های آتی در معرض خطر قرار نگیرد". توسعه ی پایدار توسعه ای است که خسارتی به محیط زیست وارد نکند.
در همین راستا توسعه ی پایدار شهری به معنی تغییرات در کاربری زمین در جهت رفع نیازهای شهروندان در زمینه های گوناگون حمل و نقل، مسکن، خوراک و … است به گونه ای که محیط زیست دچار آسیب نشود و آیندگان نیز بتوانند از آن بهره ببرند. توسعه ی پایدارهمچنین بر تمامی جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و … تاثیر می گذارد و به دنبال نگهداری منابع برای حال و آینده از طریق بهینه کردن استفاده و به حداقل رساندن ضایعات است.
توسعه ی پایدار شهری به موضوعات گوناگونی اشاره می کند. از جمله: کاهش آلودگی، حفاظت از محیط زیست و مسئله ی بازیافت، کاهش و جلوگیری از توسعه های زیان آور، از بین بردن شکاف میان فقیر و غنی، بهبود اقتصادی، توسعه ی فرهنگی، اجتماعی و … .
توسعه ی پایدار شهری و به عبارت دیگر پایداری در شهر به حالتی گفته می شود که در آن، شهر برای طولانی مدت قادر به ادامه ی حیات خود باشد. شهر پایدار فقط به تمیز بودن و بقای شهر اشاره نمی کند بلکه شهری است که انسان به راحتی می تواند در آن زندگی و کسب درآمد کند، امنیت داشته باشد، از زندگی در آن شهر احساس راحتی کند و در یک کلام شهر ایده آلی برای زندگی باشد. مولفه های گوناگونی وجود دارد که همگی بر توسعه ی پایدار یک شهر تاثیر می گذارند. یکی از این موارد گردشگری است که در حال حاضر به یک صنعت تبدیل شده است.
صنعت گردشگری در حال حاضر یه یک از فعالیت های اقتصادی پیشرو برای بسیاری کشورها تبدیل شده است. بسیاری کشورهایی که در شرایط بحرانی مالی قرار گرفتنه اند توانسته اند با تمرکز بر گردشگری خود، با بحران های مالی مقابله کنند و وضعیت رو به بهبودی را برای کشور خود رقم بزنند. برای مثال دولت مالزی با جذب ۱۹ میلیون و۹۰۰ هزار نفر گردشگر در سال ۲۰۰۸ میلادی، توانست با جلوگیری از اثرپذیری اقتصاد خود از بحران مالی جهان به جمع مهمترین کشورهای توریستی جهان بپیوندد و به بقای اقتصادی خود ادامه دهد. این کشور در سال‌های اخیر با توسعه صنعت توریزم و جذب دانشجویان از نقاط دور و نزدیک به خصوص خاورمیانه درآمدهای زیادی کسب کرده است.
متاسفانه کشور ما علی رغم داشتن آثار تاریخی و فرهنگی بی نظیر، جاذبه های اکوتوریسمی و تنوع اقلیمی، وجود دریا، کویر، چشمه های آب گرم، حیات وحش متنوع و منحصر، جاذبه های گردشگری مذهبی و بسیاری موارد دیگر که می تواند کشور را به یک مقصد گردشگری همیشگی برای توریست ها تبدیل کند، از این ظرفیت ها استفاده نکرده و از کمترین امکانات موجود هم بهره ای نبرده است.
ایران با توسعه صنعت توریسم و با ایجاد زیرساخت‌های مختلف، نظیر جاده و شبکه حمل‌ونقل و ایجاد امکانات لازم برای گردشگران، می تواند رشد اقتصادی کشور را افزایش دهد و کیفیت زندگی افراد را نیز ارتقا دهد. رشد و شکوفایی گردشگری موجب ورود ارز به کشور می شود و اشتغال زایی نیز به دنبال آن در کشور افزایش پیدا می کند و در نهایت رفاه کشور نیز بهبود پیدا می کند که نتیجه ی این عوامل چیزی جز توسعه ی پایدار کشور نخواهد بود. گفتنی است که ایجاد یک فرصت شغلی در صنعت توریزم در مقایسه با دیگر صنایع، نیاز به سرمایه کمتری دارد. اگر چه بر اساس سند چشم انداز ۲۰ساله، ایران باید تا سال ۲۰۲۵ پذیرای ۲۰ میلیون گردشگر باشد، شواهد نشان می دهد که ورود گردشگران با نرخ رشد بسیار پایینی در حال افزایش است. جای تعجب است که چرا کشوری با این وسعت کوچکترین توجهی به صنعت گردشگری خود نمی کند. البته ناگفته نماند که بی شک برنامه ریزی برای ورود گردشگر به کشور کار ساده ای نیست.
برای ورود هر توریست به کشور، علاوه بر وجود جذابیت هایی همچون میراث غنی فرهنگی، تاریخی و جاذبه‌های طبیعی، مؤلفه‌هایی دیگری مثل امنیت، ارایه خدمات بهینه، تبلیغات مثبت و گسترده، پایین بودن قیمت‌های خدمات مسافربری و … لازم و ضروری میباشد. در سال های اخیر با توجه به تبلیغات سیاسی منفی که علیه کشورمان در سطح جهان وجود دارد، تبلیغات در بخش توریزم، صرفا به معرفی جاذبه‌های گردشگری محدود نمی‌شود، بلکه عمده این فعالیت‌ها باید صرف زدودن تبلیغات منفی جهانی علیه کشورمان گردد. همچنین، فقدان آشنایی مردم با مکان‌های گردشگری، و ضعیف بودن زیرساخت های حمل و نقل کشوری از دیگر عواملی است که گردشگران زیادی به کشور راه پیدا نمی کنند.
اما در هر صورت برای آنکه بتوان گوی رقابت در صنعت گردشگری را ربود، به توسعه ی پایدار نزدیک شد و در میان سایر کشورهایی که شاید از نظر جاذبه های گردشگری از کشور ما بسیار ضعیف تر هستند اما در حال حاضر به بزرگترین قطب گردشگری تبدیل شده اند، جایگاهی پیدا کنیم، ناچار به توجه ویژه به این صنعت هستیم.
مائده فاضلی
کارشناس ارشد مدیریت شهری (Emba)
مطلب اختصاصی سایت برنداِبات
.
بخــوانیـــــد، بیـــاموزیـــــد، قدرتـــــمند شوید
برندابات مرجع تحلیلی، آموزشی برندینگ، بازاریابی، تبلیغات
